Utangulizi
Jiji la Dar es Salaam ni moja ya miji inayokua kwa kasi barani Afrika. Ukuaji huu unaambatana na ongezeko la idadi ya watu na matumizi ya magari. Changamoto za maegesho zimekuwa sehemu muhimu ya mijadala kuhusu maendeleo ya kiuchumi na ustawi wa mijini. Utafiti huu utachunguza athari za maegesho katika maendeleo ya kiuchumi ya jiji la Dar es Salaam, huku ukizingatia idadi ya watu inayotarajiwa kufikia milioni 8.

Muktadha wa Kimataifa

Ukuaji wa Miji na Magari: Kwa mujibu wa ripoti za Umoja wa Mataifa, asilimia 55 ya watu duniani wanaishi mijini, na idadi hii inatarajiwa kuongezeka hadi asilimia 68 ifikapo mwaka 2050. Ukuaji wa mijini unakuja na ongezeko la matumizi ya magari, ambapo hadi mwaka 2023, kulikuwa na zaidi ya magari bilioni 1.4 duniani.

Changamoto za Maegesho: Miji mikubwa kama New York, Tokyo, na London imewekeza katika miundombinu ya maegesho na sera za kudhibiti trafiki ili kupunguza msongamano na kuboresha maendeleo ya kiuchumi. Gharama za ujenzi wa maegesho inaweza kufikia dola bilioni 1.5 kwa kila mradi katika miji mikubwa.

Muktadha wa Afrika

Ukuaji wa Miji: Afrika inashuhudia ukuaji wa haraka wa miji, ambapo asilimia 40 ya wakazi wake wanaishi mijini, na idadi hii inatarajiwa kuongezeka hadi asilimia 60 ifikapo mwaka 2050. Hii inamaanisha ongezeko la magari na changamoto za miundombinu ya maegesho.

Changamoto za Maegesho: Miji kama Lagos, Nairobi, na Johannesburg imekuwa ikikabiliana na changamoto za maegesho kwa muda mrefu. Lagos, kwa mfano, inakadiria kupoteza zaidi ya dola bilioni 1 kila mwaka kutokana na msongamano wa magari.

Muktadha wa Afrika Mashariki

Ukuaji wa Miji: Afrika Mashariki inashuhudia ukuaji wa haraka wa miji, ambapo jiji la Nairobi linakua kwa asilimia 4 kila mwaka. Hii inapelekea ongezeko la magari na changamoto za miundombinu ya maegesho.

Miradi ya Maegesho: Miji kama Nairobi na Kampala imeanza kuwekeza katika miundombinu ya maegesho na maboresho ya barabara ili kupunguza msongamano. Mradi wa maegesho ya ghorofa nne katika Nairobi unakadiriwa kugharimu zaidi ya dola milioni 20.

Muktadha wa Tanzania na Dar es Salaam

Ukuaji wa Dar es Salaam: Kwa mujibu wa sensa ya mwaka 2022, Dar es Salaam ina idadi ya watu milioni 5.38, na inatarajiwa kufikia milioni 8 ifikapo mwaka 2030.

Idadi ya Magari: Tanzania ilikuwa na zaidi ya magari 1.5 milioni ifikapo mwaka 2023, ambapo asilimia kubwa ya magari haya yanapatikana Dar es Salaam.

Changamoto za Maegesho: Changamoto kuu zinajumuisha msongamano wa magari, upungufu wa maeneo ya kuegesha magari, na ongezeko la ajali za barabarani. Kwa mfano, msongamano wa magari unakadiriwa kugharimu uchumi wa jiji zaidi ya dola milioni 200 kila mwaka.

Fursa za Maendeleo

Ubunifu wa Miundombinu: Uwekezaji katika miundombinu ya kisasa ya maegesho kama maegesho ya ghorofa, maegesho ya umma, na teknolojia za kidijitali za usimamizi wa maegesho inaweza kuboresha ufanisi.

Teknolojia za Kidijitali: Kutumia teknolojia kama mfumo wa malipo wa kidijitali, ufuatiliaji wa nafasi za maegesho kupitia programu za simu, na mfumo wa maegesho wa kielektroniki inaweza kupunguza msongamano na kuongeza mapato ya serikali za mitaa.

Sera za Usimamizi wa Trafiki: Kuweka sera madhubuti za usimamizi wa trafiki na maegesho kama vile kulipia maegesho na maeneo maalum ya kuegesha magari ya umma.

Utafiti huu unaonyesha jinsi maegesho ya magari yanavyoweza kuwa na athari kubwa kwa maendeleo ya kiuchumi ya jiji la Dar es Salaam. Kwa kuzingatia changamoto na fursa zilizopo, serikali na sekta binafsi zinaweza kushirikiana kuendeleza miundombinu bora ya maegesho, kupunguza msongamano wa magari, na kuimarisha uchumi wa jiji.

Mwandishi Amran Bhuzohera (MDE) (PhD)
Tel: +255 768 699 002