Tanzania imekuwa nchi ya pili katika Afrika Mashariki baada ya Kenya kuruhusiwa kuuza parachichi nchini China.
Hatua hii muhimu imekuja baada ya mazungumzo ya pande mbili yaliyodumu kwa miaka sita na kufikia hatua ya kutiwa saini kwa mkataba baina ya serikali za Tanzania na China hivi karibuni.
China, ambayo uagizaji wa parachichi umeongezeka kwa asilimia 4,359 katika muongo uliopita, ilifungua milango zaidi kwa parachichi zinazolimwa Tanzania mwezi uliopita.
Wizara ya Kilimo imeitaarifu rasmi Jumuiya ya Matunda na Mbogamboga Tanzania (Taha) kwamba parachichi za Tanzania sasa zinaweza kuuzwa bila vikwazo kwenye soko la China kuanzia Agosti 14.
Mkurugenzi Mtendaji wa Taha, Jacqueline Mkindi, alisifu hatua hii kama hatua kubwa kwa wakulima wa parachichi wa taifa.
“Hatua hii inawapa wakulima wa Tanzania fursa ya kufikia moja ya masoko ya parachichi yanayokua kwa kasi duniani. Ni msukumo mkubwa kwa sekta yetu ya matunda na mbogamboga,” alisema.
Bi Mkindi alieleza shukrani zake kwa uongozi wa Wizara ya Kilimo na juhudi zake, akionyesha jukumu lake muhimu katika kufanikisha hatua hii.
Pia aliishukuru Shirika la Chakula na Kilimo la Umoja wa Mataifa (FAO) kwa msaada wake ambao ulikuwa na mchango mkubwa katika kufanikisha hatua hii.
Waziri wa Kilimo, Hussein Bashe, amekuwa nguvu nyuma ya juhudi za serikali kumaliza taratibu za kupata fursa za soko hili.
Njia hii mpya ya kuuza bidhaa inatarajiwa kuongeza kwa kiasi kikubwa kiasi cha mauzo ya nje ya Tanzania na kuongeza mapato ya kilimo.
Kuingia kwa Tanzania kwenye soko la China kunalingana na malengo ya kimkakati ya nchi ya kuongeza thamani ya mauzo yake ya matunda na mbogamboga, kuzalisha ajira hasa kwa wanawake na vijana, na kuimarisha uhusiano wa kibiashara na China.
Fursa hii ya soko inatarajiwa kufufua mfumo wa uzalishaji wa parachichi wa Tanzania, na kuifanya iwe mshindani mkubwa katika soko la kimataifa la matunda.
Wataalamu wa sekta wanatabiri kuwa hatua hii itaanzisha enzi mpya ya ustawi wa kilimo na ushawishi wa kimataifa kwa Tanzania, na kuipa nafasi ya kuwa muuzaji mkuu wa parachichi zenye ubora wa hali ya juu duniani.
“Wakati wakulima wa ndani wakijiandaa kukabiliana na ongezeko linalotarajiwa la mahitaji, manufaa ya makubaliano haya yanatarajiwa kuenea katika uchumi wa Tanzania, na kuchangia ukuaji wa kilimo na uchumi,” alisema Bi Mkindi.
Mahitaji yanayoongezeka ya parachichi nchini China, yanayosababishwa na tabaka la kati lenye ufahamu wa afya, yamegeuza tunda hili lililokuwa halijulikani kuwa nyota katika soko la matunda yanayoagizwa kutoka nje.
Ingawa Tanzania ni mtayarishaji wa tatu kwa ukubwa wa parachichi barani Afrika, nyuma ya Afrika Kusini na Kenya, imekabiliwa na changamoto za kupata masoko ya nje kutokana na ukosefu wa makubaliano ya viwango vya afya ya mimea (SPS).
Ikiwa na idadi ya watu inayozidi bilioni 1.4, China kwa sasa ni muagizaji wa 10 kwa ukubwa wa parachichi duniani, na inaweza kuwa soko muhimu kwa parachichi za Tanzania ambazo awali zilisafirishwa kwenda Ulaya na Mashariki ya Kati.
Fursa hii iliimarishwa wakati wa ziara ya Rais Samia Suluhu Hassan mjini Beijing, ambapo mkataba wa mahitaji ya SPS ulisainiwa.
Bi Mkindi alisifu juhudi za kidiplomasia za Rais Hassan, ambazo zimefungua soko la faida kubwa la China baada ya juhudi za miaka sita za Taha.
Alibainisha kuwa hili linaendana na mkakati wa Tanzania wa kuongeza thamani ya mauzo ya matunda na mbogamboga hadi dola bilioni 2 kwa mwaka, kutoka dola milioni 420, na linaweza kuleta fursa kubwa za ajira kwa vijana na wanawake ifikapo 2030.
Sekta ya parachichi nchini Tanzania inatarajiwa kukua kwa kasi kutoka 2023 hadi 2033.
Mwaka 2023, mauzo ya nje ya parachichi yalifikia tani 26,826.3, na kuingiza takriban dola milioni 73.
Taarifa za Kituo cha Biashara cha Kimataifa (ITC) zinaonyesha kuwa ifikapo 2033, uzalishaji unaweza kuongezeka hadi tani 393,669, huku mauzo ya nje yakifikia tani 236,201.5 na kuingiza kiasi cha dola milioni 449.
Ukuaji huu huenda ukaongeza mapato ya wakulima, na kuhamasisha uwekezaji katika mbinu na teknolojia za kisasa za kilimo, hivyo kupunguza upotevu wa mavuno baada ya kuvuna.
Upanuzi wa sekta hii pia unatarajiwa kuleta ajira na kuchochea uchumi wa ndani.
Ili kufanikisha faida hizi, maboresho katika usimamizi wa mavuno baada ya kuvuna, upanuzi wa masoko, uthibiti wa bei, na mazoea ya kilimo endelevu ni muhimu.
Bi Mkindi alisisitiza kuwa hatua hizi zitahakikisha ukuaji endelevu wa sekta ya parachichi ya Tanzania na ustawi wake wa muda mrefu.
Thamani ya uagizaji wa parachichi nchini China imepata ongezeko kubwa la asilimia 4,359 katika muongo uliopita, ikikua kutoka dola milioni 3.4 hadi dola milioni 151 kufikia 2023, kulingana na taarifa za ITC.
Ukuaji huu wa haraka, wenye kiwango cha ukuaji wa asilimia 71.5 kila mwaka, unaonyesha mahitaji yanayoongezeka na upanuzi wa soko la parachichi.
Kabla ya 2014, uagizaji wa parachichi nchini China ulikuwa mdogo, lakini kufikia 2018, ulizidi tani 40,000.
Ukuaji kutoka 2022 hadi 2023 ulikuwa wa kushangaza, ambapo uagizaji uliongezeka kutoka tani 41,000 hadi tani 66,000, sawa na ongezeko la asilimia 61.
Peru kwa sasa inaongoza kama msambazaji mkuu wa parachichi nchini China, ikiwa na asilimia 76 ya soko, ikifuatiwa na Chile na Kenya.
Faida ya Tanzania ya kimkakati kutokana na njia za moja kwa moja za usafirishaji inaweza kuwa muhimu katika kukidhi mahitaji yanayoongezeka ya China, na kutoa fursa kubwa ya kuongeza mauzo ya nje ya parachichi na bidhaa za matunda na mbogamboga.
Bi Mkindi anatarajia kuwa kufunguliwa kwa soko la China kutachochea uzalishaji, kunufaisha wakulima wadogo na wakubwa, na kuvutia uwekezaji zaidi katika usindikaji wa mazao.
Hivi karibuni, Taha ilipeleka ujumbe wa ngazi ya juu Hong Kong kwa ajili ya maonyesho ya matunda ya Asia (Fruit Logistica), kwa lengo la kuanzisha mahusiano na wadau wa China na kupanua soko lao la nje.